Σαν σήμερα, Κυριακή (συνέπεσε ίδια μέρα!) 11 Φεβρουαρίου 1934 εκλέχτηκε δήμαρχος Θεσσαλονίκης για δεύτερη φορά ο Νικόλαος Μάνος, εμπορικός αντιπρόσωπος και ασφαλιστής το επάγγελμα, ‘’γηγενής’’ και στέλεχος και υποψήφιος του Λαϊκου Κόμματος, της δεξιάς του Μεσοπόλεμου. Ήταν ο τελευταίος αιρετός δήμαρχος της πόλης πριν από τον Πόλεμο και απολύθηκε από την δικτατορία Μεταξά το 1937. Στη θέση του διορίστηκε από το δικτατορικό καθεστώς ο Κων. Μερκουρίου που παρέμεινε και στην ναζιστική κατοχή.
Ο Νικόλαος Μάνος είχε εκλεγεί δήμαρχος Θεσσαλονίκης και το 1929, αλλά άσκησε διοίκηση μόνο ένα χρόνο, γιατί απολύθηκε κατηγορούμενος για οικονομικές και διοικητικές ατασθαλίες στον Δήμο. Στις εκλογές του 1934 ο Μάνος εκλέχτηκε ως υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος (δεξιά παράταξη) με δεύτερο τον Μηνά Πατρίκιο που εκπροσωπούσε την βενιζελική παράταξη και το προσφυγικό στοιχείο της πόλης. Στις εκλογές αυτές ψήφισαν για τελευταία φορά προπολεμικά οι γυναίκες που είχαν αποκτήσει δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές του 1930. Θα ξαναποκτήσουν δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι με νόμο το 1952, και ιδιαίτερα στις επαναληπτικές εκλογές τον Ιανουάριο του 1953 όταν εκλέχτηκε η πρώτη γυναίκα βουλευτής, η Θεσσαλονικιά Ελένη Σκούρα.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης την περίοδο του Μεσοπολέμου Νικόλαος Μάνος (Κοζάνη 1867-Θεσσαλονίκη 1947) με την οικογένεια του.
Η δεύτερη δημαρχία του Νικ. Μάνου συνέπεσε με μια μεγάλη διοικητική αλλαγή στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, την απόσχιση πολλών συνοικισμών του Δήμου και την ανακήρυξή τους το 1934 σε αυτόνομες κοινότητες που εξελίχθηκαν στους περιφερειακούς Δήμους της ανατολικής και δυτικής Θεσσαλονίκης (Καλαμαριάς, Τριανδρίας, Αγίου Παύλου, Μενεμένης, Σταυρούπολης, Αμπελοκήπων, Νεάπολης, Συκεών, Ευόσμου κλπ.). Στις αυτοδιοικητικές αυτές αλλαγές αποδίδεται και η ήττα των βενιζελικών υποψηφίων δημάρχων από τους δεξιούς και ‘’γηγενείς’’ υποψήφιους, καθώς οι περιοχές αυτές κατοικούνταν από πρόσφυγες που ακολουθούσαν κατά πλειονότητα το Κόμμα των Φιλελευθέρων και τον ηγέτη του Ελευθέριο Βενιζέλο.
Παρά τα ισχνά οικονομικά του Δήμου, την παγκόσμια ύφεση και τις πολιτικές κόντρες ο δήμαρχος Μάνος συνέβαλε στην διαμόρφωση της σύγχρονης πόλης, με έργα ύδρευσης, αποχέτευσης, οδοποιίας, φωτισμού κλπ., και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής με οργανωμένα συσσίτια, τη δημιουργία έξι δημοτικών ιατρείων, την αναβάθμιση του Δημοτικού νοσοκομείου και την ενίσχυση απόρων και ανέργων δημοτών. Ίδρυσε επίσης δικαστική υπηρεσία στον Δήμο, ενοικίασε μεγάλο χώρο του μεγάρου της ΧΑΝΘ για τη στέγαση της δημοτικής βιβλιοθήκης και εξωράισε πάρκα και ελεύθερους χώρους της πόλης.
Η εφημερίδα ‘Ταχυδρόμος της Βορείου Ελλάδος’ (12.2.1934), την επομένη των εκλογών, πανηγυρίζει για τη νίκη του Νικολάου Μάνου στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Ένα βιβλίο για τον Δήμαρχο και την εποχή του
Ο Νικόλαος Μάνος γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1867 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου τέλειωσε το γαλλικό Λύκειο, ασχολήθηκε με το εμπόριο και άσκησε το επάγγελμα του ασφαλιστή. Πήρε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και ήταν ιδρυτικό μέλος του Γυμναστικού Συλλόγου ‘’Ηρακλής’’. Ανέπτυξε πλούσια κοινωνική και φιλανθρωπική δραστηριότητα από διάφορα σωματεία της πόλης και ήταν μέλος τη άτυπης επιτροπής επιφανών πολιτών της Θεσσαλονίκης που βοηθούσε τον μητροπολίτη Γεννάδιο στη διοίκηση της ελληνικής κοινότητας πριν από την απελευθέρωση. Στη ναζιστική κατοχή βοήθησε στη φυγάδευση εβραίων δια θαλάσσης από το παραλιακό σπίτι του που βρισκόταν στην σημερινή οδό Νικ. Μάνου. Πέθανε το 1947 στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 80 χρόνων, και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη.
Ο ερευνητής Ευάγγελος Χεκίμογλου αφιέρωσε έναν σπουδαίο τόμο στον δήμαρχο με τίτλο ‘’Ο Νικόλαος Μάνος και ο Μεσοπόλεμος στη Θεσσαλονίκη’’ (ΕΜΣ – University Studio Press, 2010). Με άξονα τις δημαρχικές θητείες του Νικολάου Μάνου ο συγγραφέας ‘’τεκμηριώνει έγκυρα την κρίσιμη καμπή της Θεσσαλονίκης επί ένα τέταρτο του αιώνα, το οποίο σημαδεύεται με μεγάλη πυκνότητα από γεγονότα ιστορικής σημασίας, μέχρι τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936’’. Σύμφωνα με το εκδοτικό σημείωμα ο Ευαγ. Χεκίμογλου ‘’καταθέτει στο βιβλίο μιαν εμπεριστατωμένη ανθρωπογεωγραφία των μικρών και μεγάλων συμπρωταγωνιστών εκείνης της ιστορικής περιόδου, μια τοπογραφία της πόλης και των αναγκών της και την πλήρη εικόνα των σκληρών αναμετρήσεων, των αυθαιρέτων πολιτικών επεμβάσεων και των πεπραγμένων του Δήμου κατά τον δραματικό Μεσοπόλεμο 1920-1936’’.
Χ.Ζ.