Ο λογοτέχνης Στέλιος Ξεφλούδας (1902-1984), αν και γεννήθηκε στο χωριό Καστέλλια Φωκίδας, έζησε και δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη κατά το μεσοπόλεμο και πολιτογραφήθηκε ως κορυφαίος πεζογράφος της πόλης. Θεωρείται μάλιστα ένας από τους πρώτους λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης και ο εισηγητής της νεοτερικής γραφής που επικράτησε αυτήν την περίοδο στη Θεσσαλονίκη, μια τεχνική λογοτεχνικής αφήγησης που είναι γνωστή ως ‘’εσωτερικός μονόλογος’’.
Ο Ξεφλούδας έκανε φιλολογικές σπουδές στην Αθήνα, και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι όπου ήρθε σε επαφή με τους υπερρεαλιστές. Το 1930 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου εργάστηκε ως φιλόλογος καθηγητής στο ιταλικό γυμνάσιο της πόλης. Την ίδια χρονιά εξέδωσε το πρώτο πεζογράφημα ‘’Τα τετράδια του Παύλου Φωτεινού’’, που χαρακτηρίζεται ως η απαρχή της πεζογραφίας της Θεσσαλονίκης, όπως υπήρξε για την ποίησή της η συλλογή ‘’Τα ρόδα της Μυρτάλης’’ του Γιώργου Βαφόπουλου. Σε αντίθεση με την αθηναϊκή γενιά του ’30 και το αστικό της μυθιστόρημα, ο Ξεφλούδας δεν δίνει σημασία στην πλοκή, που μάλλον είναι ανύπαρκτη, αλλά στην έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων, σε μια αδιάκοπη ροή. Αυτός είναι ο περίφημος «εσωτερικός μονόλογος», βασικό χαρακτηριστικό της λεγόμενης «Σχολής Θεσσαλονίκης» στη λογοτεχνία.
Ο λογοτέχνης Στέλιος Ξεφλούδας, από τους συνιδρυτές και βασικούς συνεργάτες του περιοδικού της Θεσσαλονίκης ‘’Μακεδονικές Ημέρες’’, κατά την πρώτη, πιο δημιουργική, φάση του (1932-1939).
Ο Στέλιος Ξεφλούδας συμμετείχε στη λογοτεχνική ομάδα που εξέδωσε 1932 το πολύ σημαντικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης, τις ‘’Μακεδονικές Ημέρες’’, στο οποίο ήταν βασικός συνεργάτης του. Στον ευρύ κύκλο των ‘Μακεδονικών Ημερών’, που χαρακτηρίζεται ως ‘’πυρήνας πνευματικής πρωτοπορίας’’, συμμετείχαν οι λογοτέχνες Γ.Θ. Βαφόπουλος, Ν.Γ. Πεντζίκης, Τάκης Βαρβιτσιώτη, Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος και Γιώργος Θέμελης. Την ίδια χρονιά ο Ξεφλούδας κυκλοφόρησε το πεζογράφημα ‘’Εσωτερική Συμφωνία’’, μια ποιητική αφήγηση χωρίς όρια ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο, που θεωρείται και το καλύτερο έργο του.
Ο Στέλιος Ξεφλούδας περιλαμβάνεται στα βασικά στελέχη της λογοτεχνικής ‘’γενιάς του ‘30’’, όπως αποτυπώθηκε στην εμβληματική φωτογραφία της. Από αριστερά όρθιοι: Θανάσης Πετσάλης, Ηλίας Βενέζης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Ανδρέας Καραντώνης, Στέλιος Ξεφλούδας, Γιώργος Θεοτοκάς. Καθιστοί: Άγγελος Τςερζάκης, Κ.Θ. Δημαράς, Γιώργος Κατσίμπαλης, Φώτος Πολίτης και Ανδρέας Εμπειρίκος.
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, υπηρέτησε ως αξιωματικός στο μέτωπο και οι δραματικές εμπειρίες του αποτυπώθηκαν στο βιβλίο του ’Άνθρωποι του μύθου’’ με υπότιτλο ‘’Τετράδια από τον πόλεμο της Αλβανίας’’, που κυκλοφόρησε το 1946 με σχέδια του Αγήνορα Αστεριάδη. Το 1960, τιμήθηκε με το Α’ κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το ‘’Εσύ ο κύριος Χ κι ένας μικρός πρίγκιπας’’. Μέχρι το θάνατό του (27 Νοεμβρίου 1984) εκδίδει αρκετά ακόμη μυθιστορήματα, που θεωρούνται ως πιο «βατά» για το ευρύ κοινό.
Ο πρωτοποριακός δρόμος, που άνοιξε ο Στέλιος Ξεφλούδας και υπηρέτησε με συνέπεια στη ζωή του, δεν του εξασφάλισε τη φήμη που έχουν άλλοι πεζογράφοι. Ακόμη, πρέπει να σημειωθεί ότι η πόλη με την οποία ταυτίστηκε λογοτεχνικά και συνέβαλε ουσιαστικά στην λογοτεχνική παραγωγή της σχεδόν τον αγνοεί, πέρα από τους ομοτέχνους του και τους ειδικούς ερευνητές της φιλολογίας.
Χ.Ζ.
