Αρχική ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ Μεγάλες προπολεμικές εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης

Μεγάλες προπολεμικές εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης

9681
0
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, ιδιαίτερα κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, ανέδειξε σημαντικές οικογένειες και προσωπικότητες, λογίους, δημοσιογράφους, συνδικαλιστές και επιχειρηματίες που συνέβαλαν στην αρμονική συνεργασία της πολυπολιτισμικής κοινωνίας της Θεσσαλονίκης και στην καλή φήμη της πόλης.

Στις μεγάλες εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης περιλαμβάνονται οι Αλλατίνι, Φερνάντες, Μοδιάνο, Μισραχή, Μορπούργο, Σαΐας, Φλωρεντίν, Ρότσιλντ κ.ά. Δύο οικογένειες ιδιαίτερα, οι Αλλατίνι και οι Μοδιάνο, σφράγισαν με τη δράση και τη φήμη τους το εβραϊκό στοιχείο της πόλης κατά τον 19ο και 20ό αιώνα.

AllatiniMoys 001  O δυναμικός γόνος των Αλλατίνι, Μωύς (1809-1882)

Γενάρχης των Αλλατίνι ήταν ο γιατρός Ελεέζερ Αλλατίνι, που ήρθε από το Λιβόρνο της Ιταλίας το 1802 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είχε τρεις γιους, τον Μωύς, τον Ντάριο και τον Σολομών που παντρεύτηκαν κόρες των Φερνάντες, Μορπούργο και Μισραχή, δημιουργώντας έτσι μια δυναμική οικογενειακή και οικονομική ομάδα. Δυναμικός εκπρόσωπος της οικογένειας ήταν ο γιατρός Μωύς Αλλατίνι που έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία του βιομηχανικού, τραπεζικού και εμπορικού κολοσσού της οικογένειας. Οι μύλοι Αλλατίνι και η Τράπεζα Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε το 1888 ήταν κορυφαίες επιχειρήσεις της. Οι Αλλατίνι εγκατέλειψαν τη Θεσσαλονίκη το 1911, όταν λόγω του ιταλοτουρκικού πολέμου, οι Τούρκοι έκλεισαν τις επιχειρήσεις των Ιταλών υπηκόων (όπως ήταν οι Αλλατίνι και οι Μοδιάνο) στη Θεσσαλονίκη. Από την παρουσία των Αλλατίνι στη Θεσσαλονίκη σώζεται η περίφημη βίλα Αλλατίνι, τα κτήρια του μύλου Αλλατίνι και το ισόγειο του διώροφου αρχοντικού Αλλατίνι στον Φραγκομαχαλά.

Οι Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης είναι ένας κλάδος της οικογένειας που ζει σήμερα σε έντεκα χώρες. Το 2007, 140 μέλη της οικογένειας Μοδιάνο συναντήθηκαν στη στοά Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της κατά διετία συνάντησής τους σε μια πόλη του κόσμου όπου κατοικούν Μοδιάνο.

 

Modiano-Oikog
Συγκέντρωση  φίλων και συγγενών της οικογένειας του Σαμ Μοδιάνο.

Mario Montiano  Ο δημοσιογράφος Μάριο Μοντιάνο (1926-2012)

Ο πρώτος Μοδιάνο, ο Σαούλ από το Λιβόρνο της Ιταλίας, εγκαταστάθηκε το 1817 στη Θεσσαλονίκη και πλούτισε με τραπεζικές δραστηριότητες. Ίδρυσε την Κτηματική Τράπεζα Μοδιάνο και έχτισε τη δεκαετία του 1880 τη στοά Σαούλ (Sité Saul), η οποία ανακαινίστηκε μετά την πυρκαγιά του 1917 και διατηρείται μέχρι σήμερα. Ήταν για πολλά χρόνια πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και από τα ιδρυτικά μέλη της σχολής «Αλλιάνς» καθώς και ιδρυτής των κοινοτικών σχολείων Ταλμούδ Τορά. Τις ίδιες δραστηριότητες συνέχισαν μετά το θάνατό του και οι γιοι του Ιακώβ, Σαμουήλ και Εδμόνδος. Ο γιος τού Ιακώβ, ο αρχιτέκτονας Ελί Μοδιάνο, έχτισε το σπίτι του πατέρα του, τη βίλα Μοδιάνο (το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο), και το κτήριο του τελωνείου στο λιμάνι.

Άξια μνείας είναι μια ακόμη εβραϊκή οικογένεια, οι Μόλχο, που φτάνει έως τις μέρες μας και διατηρούσε χωρίς διακοπή για έναν αιώνα το ιστορικό βιβλιοπωλείο Μόλχο. Ιδρύθηκε το 1888 από τον Ισαάκ Μόλχο και εργάστηκαν σ’ αυτό τέσσερις γενιές της οικογένειας. Το 1988 γιόρτασε τα εκατό χρόνια λειτουργίας του κι έκλεισε τον κύκλο του στις αρχές του 21ου αιώνα. Το βιβλιοπωλείο Μόλχο θεωρείται η κατεξοχήν πνευματική «θύρα» της ευρωπαϊκής κουλτούρας στη Θεσσαλονίκη, καθώς ήταν το μοναδικό βιβλιοπωλείο που έφερνε ξένα, κυρίως γαλλικά, βιβλία και τον ευρωπαϊκό Τύπο στη Βόρεια Ελλάδα. Μέλη της οικογένειας Μόλχο διασώθηκαν από το Ολοκαύτωμα και συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην πόλη. Τιμής ένεκεν ο Δήμος Θεσσαλονίκης ανήρτησε στον τελευταίο χώρο λειτουργίας του βιβλιοπωλείου, στην οδό Τσιμισκή 10, μια αναμνηστική πλακέτα.

Molxo-Vivl 001

Πάνω η πρόσοψη του περίφημου βιβλιοπωλείου Μόλχο  και κάτω ο Μαϊρ Μόλχο (όρθιος)  με συνεργάτες του στο ιστορικό βιβλιοπωλείο το 1935.

MolxoMair 001

Η επιφανέστερη πνευματική προσωπικότητα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης είναι ο συγγραφέας, φιλόλογος και εκπαιδευτικός Γιοζέφ Νεχαμά (1881-1971), που έγραψε την πρώτη συστηματική πολύτομη ιστορία των Εβραίων της πόλης, μια «ιστορική τοιχογραφία του εβραϊσμού της Θεσσαλονίκης», και συνέβαλε στην πνευματική αναβάθμιση των ομοθρήσκων του. Πέρα από τις διακεκριμένες προσωπικότητες που ήδη αναφέρθηκαν, περιλαμβάνονται επίσης οι ραβίνοι Ιακώβ Μέιρ και Μιχαήλ Μόλχο, οι δικηγόροι Εμμανουήλ Σαλέμ και Εμμανουήλ Καράσσο, ο κορυφαίος μαθηματικός Ραφαέλ Σαλέμ, η ιστορικός Ρένα Μόλχο, ο συγγραφέας Αλμπέρτος Ναρ κ.ά.

Vivlio-sel 001
Σελίδες από το βιβλίο μου – ιστορικό και περιηγητικό οδηγό – «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων», από το κεφάλαιο με προσωπικότητες του Εβραϊσμού της πόλης.

Στον κατάλογο των αξιόλογων πολιτικών, μετά την ένταξη της πόλης στο ελληνικό κράτος, περιλαμβάνονται αρκετοί Εβραίοι βουλευτές και γερουσιαστές από τη Θεσσαλονίκη που εκλέχτηκαν στην ελληνική βουλή, μέλη των επίσημων ελληνικών κομμάτων, στο χρονικό διάστημα 1915-1936. Ανάμεσά τους είναι οι Ισαάκ Σιακή, Δαβίδ Αλχανάτη, Ιωσήφ (Πέπο) Μαλλάχ, Μαυρίκιος (Μωρίς) Κοφινάς, Δαβίδ Ματαλών, Λεών Γκατένιο, Ιακώβ Λεβή, Ιωσήφ Σαΐας, Ζακ Βεντούρα, Μεντές Μπεσαντσή, Δανιήλ Αλαλούφ, Αλμπέρτος Τσενίο κ.ά.

Sarkozi Νικολά Σαρκοζί, πρώην πρόεδρος της Γαλλίας

Montiano Patrik Πατρίκ Μοντιάνο, Νόμπελ  Λογοτεχνίας

Από εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης κατάγονται ο Γάλλος διανοητής και κοινωνιολόγος Έντγκαρ Μορέν, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, μέλη της οικογένειας της βιομηχανίας οπλικών συστημάτων Ντασσώ, η σχεδιάστρια μόδας Νταϊάν φον Φίστενμπεργκ, ο κομμωτής Βιντάλ Σασσούν, ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Γάλλος συγγραφέας Πατρίκ Μοντιάνο  κ.ά.

Χ.ΖΑΦ.

Απόσπασμα από τον ιστορικό και περιηγητικό οδηγό του Χρίστου Ζαφείρη  ‘Ή Θεσσαλονίκη των Εβραίων», που θα παρουσιαστεί  στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης  την Κυριακή (15.5.) στο περίπτερο 13 της ΔΕΘ, αίθουσα «Πρόσφυγες», στις 6 το απόγευμα. 

VivlioEvr 001

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here