Ο Δημήτρης Φατούρος είναι μια γνώριμη προσωπικότητα στη Θεσσαλονίκη. Οι παλιότεροι τον γνωρίζουμε ως καθηγητή της Πολυτεχνικής με μοντέρνες ιδέες, αρχιτέκτονα της δημόσιας αρχιτεκτονικής με πλούσιο έργο, πρύτανη του ΑΠΘ (1983-88), εξωκοινοβουλευτικό υπουργό Παιδείας στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993-94) και υποψήφιο δήμαρχο Θεσσαλονίκης το 1990 που έχασε για ελάχιστες ψήφους από τον Ντίνο Κοσμόπουλο. Αν έβγαινε δήμαρχος θα ήταν άλλη η μοίρα της πόλης γιατί ο Μίμης, όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του, είχε όραμα για τη Θεσσαλονίκη. Τώρα τον ανακαλύπτουμε και ως ζωγράφο χάρη σε μια αναδρομική του έκθεση στη Θεσσαλονίκη.
”Πορτρέτο άνδρα”, 1952, τέμπερα σε χαρτί, Εργο του Φατούρου στο ΜΙΕΤ.
Η έκθεση με τίτλο «Εικαστική δίοδος – Αρχείο 1966» οργάνωσε το ΜΙΕΤ στο πολιτιστικό κέντρο του και θα διαρκέσει ως τις 5 Νοεμβρίου 2017. Η έκθεση περιλαμβάνει 120 ζωγραφικά έργα του καλλιτέχνη δάσκαλου, που φιλοτεχνήθηκαν τα περισσότερα από τα νεανικά του χρόνια, στη δεκαετία του 1940, ως το 1966, αλλά και σποραδικά ως τη δεκαετία του 1980. Το ζωγραφικό αρχείο του Φατούρου απόκειται από το 2016 στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
‘’Ένας από τους σημαντικούς καλλιτέχνες της γενιάς του’’
Ο Δημήτρης Φατούρος την εποχή που δούλευε τα περισσότερα έργα της έκθεσης του ΜΙΕΤ. Φωτο του 1958.
Για καλύτερη ενημέρωση , παραθέτουμε ένα κομμάτι από το ενημερωτικό βιβλιάριο που συνοδεύει την έκθεση του επιμελητή της Χριστόφορου Μαρίνου: «Ένα αρχείο επιφυλάσσει εκπλήξεις και, πράγματι, τα έργα που ανασύρονται από το αρχείο του Φατούρου, κυρίως τέμπερες και σχέδια σε χαρτί, ξαφνιάζουν με τη ζωντάνια του χρώματος, την ευαισθησία και τη φρεσκάδα της σκέψης που περιέχουν. Ο διεπιστημονικός χαρακτήρας, οι συχνές αναφορές στον ποιητικό μοντερνισμό, η επεξεργασία διαχρονικών φιλοσοφικών εννοιών και προπαντός το «πάθος για τη σωματικότητα» και η ερωτική αντιμετώπιση του τοπίου, είναι δομικά στοιχεία της δουλειάς του Φατούρου και η βασική αιτία που το έργο του διατηρήθηκε αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων.
Ο πλουραλισμός που διακρίνει τα έργα της έκθεσης αντικατοπτρίζει την πολύπλευρη προσωπικότητα του δημιουργού τους και πιστοποιεί μια παραγνωρισμένη αλήθεια: εκτός από αρχιτέκτων και πανεπιστημιακός που ασχολήθηκε με την τεχνοκριτική, την επιμέλεια εκθέσεων και την ποίηση, ο Δημήτρης Φατούρος υπήρξε ένας από τους σημαντικούς καλλιτέχνες της γενιάς του, στην οποία ανήκουν, μεταξύ άλλων, ο Βαλέριος Καλούτσης, ο Νίκος Κεσσανλής, ο Βλάσης Κανιάρης, ο Δημήτρης Κοντός. Αντιπαραβάλλοντας σήμερα την εικαστική παραγωγή αυτών των καλλιτεχνών και ανιχνεύοντας κοινά χαρακτηριστικά, μπορεί να εξάγει κανείς χρήσιμα συμπεράσματα για την εξέλιξη της αφαιρετικής ζωγραφικής στην Ελλάδα, αλλά και για την απόφασή τους να εγκαταλείψουν τη ζωγραφική για χάρη μιας πιο εννοιολογικής προσέγγισης του χώρου…».
“Μελάνι σε χαρτί”, 1981, ένα από τα έργα της έκθεσης.
Βέβαια ο Μίμης Φατούρος είχε παρουσιάσει το ζωγραφικό του έργο και παλιότερα σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις (Αθήνα 1957, Ύδρα 1962) καθώς και σε ομαδικές στο Παρίσι, στη Ρώμη, στη Φλωρεντία και αλλού. Παράλληλα, έχουν κυκλοφορήσει πολλά βιβλία του για την τέχνη και την αρχιτεκτονική και έχει πολλές δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους και λεξικά.
Το αρχιτεκτονικό του έργο
Ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Δημήτρης Φατούρος τιμάται με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών το 2014.
Ωστόσο, ο καθηγητής Δημήτρης Φατούρος είναι περισσότερο γνωστός για το σπουδαίο αρχιτεκτονικό του έργο. Έχει σχεδιάσει μερικά από τα σημαντικότερα κτήρια που αντανακλούν το ένα ή τα πολλά πρόσωπα που αναζητούσε η μεταπολεμική και σύγχρονη Ελλάδα. Η συμβολή του στη διαμόρφωση της εικόνας της νεότερης ελληνικής αρχιτεκτονικής θεωρείται σημαντική από τους μελετητές του έργου του. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες και τα σχέδιά του ο καθηγητής τα πρόσφερε στα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη. Μια τέτοια έκθεση του αρχιτέκτονα Φατούρου είδαμε και στη Θεσσαλονίκη το 2010 στο Τελλόγλειο Ίδρυμα. Ο Δημήτρης Φατούρος τιμήθηκε για το έργο του από πολλά πνευματικά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό με τελευταίο το πανεπιστήμιο Πατρών το 2014.
Χ.Ζ.
Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ –Βίλα Καπαντζή, Βασ. Όλγας 108, Ανάληψη. Διάρκεια έκθεσης ως τις 5 Νοεμβρίου 2017