Α΄ Οι αιώνες της Αρχαιότητας
-5800-5400 π.Χ. Η αρχαιότερη ανθρώπινη εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη εντοπίστηκε κατά τη μέση νεολιθική περίοδο, σε ανασκαφές στο χώρο της Διεθνούς Έκθεσης. Σημαντικοί οικισμοί της νεολιθικής περιόδου (5800-4500 π.Χ.) στην περιοχή της Θεσσαλονίκης ήταν της Θέρμης, της Σταυρούπολης και του Τριλόφου.
-1600-1100 π.Χ. (Εποχή του Χαλκού). Άκμασε ο σημαντικός οικισμός της Τούμπας. Οι ανασκαφές έδωσαν πλούσια ευρήματα κεραμικής και οικοτεχνίας.
-1000-600 π.Χ. Οι οικισμοί γύρω από το μυχό του Θερμαϊκού κόλπου γνώρισαν μεγάλη οικονομική και καλλιτεχνική ακμή. Σημαντικότερος ήταν ο οικισμός της Θέρμης (στην ανατολική παραθαλάσσια ζώνη του Θερμαϊκού). Άλλοι αξιόλογοι οικισμοί της περιόδου είναι της Σίνδου και της Αίνειας στην περιοχή Μηχανιώνας.
-7ος αιώνας- 4ος αιώνας π.Χ. Τα νεκροταφεία οικισμών της ιστορικής περιόδου, της Σίνδου, του Δερβενίου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Αθανασίου και της Αίνειας έδωσαν εξαιρετικής τέχνης ευρήματα (τάφοι, αγγεία, χρυσά και αργυρά κοσμήματα, σιδερένια όπλα κλπ.) που δείχνουν υψηλό πολιτισμικό επίπεδο και πυκνές και γόνιμες επαφές με τη νότια Ελλάδα. Εντυπωσιακοί είναι οι μακεδονικοί τάφοι του Δερβενίου και του Αγίου Αθανασίου.
-315 π.Χ. Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Κάσσανδρος ίδρυσε τη Θεσσαλονίκη συγκεντρώνοντας τους κατοίκους 26 πολισμάτων του Θερμαϊκού. Η νέα πόλη τειχίστηκε, ανεγέρθηκαν ανάκτορα και δημόσια κτήρια και εξελίχτηκε στο σημαντικότερο λιμάνι του βασιλείου της Μακεδονίας. Πήρε το όνομα από τη σύζυγο του Κάσσανδρου που ήταν κόρη του βασιλιά Φιλίππου Β’ και αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από την ελληνιστική περίοδο διασώθηκαν έξω από την αρχαία πόλη αρκετοί μακεδονικοί τάφοι του 3ου π.Χ. αιώνα (επισκέψιμοι τάφοι στην οδό Παπαναστασίου και στο νοσοκομείο «Άγιος Παύλος»).
-168 π.Χ. Η Θεσσαλονίκη υπό ρωμαϊκή κατοχή μετά την ήττα του βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα στην Πύδνα και φόρου υποτελής στη Ρώμη.
-148 π.Χ. Η Μακεδονία γίνεται ρωμαϊκή επαρχία με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Στην πόλη χτίζονται από τους κατακτητές περίλαμπρα κτήρια και τη μετατρέπουν σε διοικητικό, οικονομικό και καλλιτεχνικό κέντρο της νότιας Βαλκανικής.
-58-57 π.X. Παραμένει επί επτά μήνες ως εξόριστος στη Θεσσαλονίκη ο Ρωμαίος ρήτορας Κικέρων.
-42 μ.Χ. Μετά τη μάχη των Φιλίππων οι νικητές Οκταβιανός και Αντώνιος σε βάρος των ομοφύλων τους Βρούτου και Πομπήιου έκαναν τη Θεσσαλονίκη «ελεύθερη πόλη», δίνοντάς της οικονομικά και διοικητικά προνόμια. Η πόλη παρέμεινε έδρα του Ρωμαίου διοικητή με ανθυπατική εξουσία.
-50 μ.Χ. Ο Απόστολος Παύλος επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη και κήρυξε στην ελληνόφωνη εβραϊκή συναγωγή της πόλης τη χριστιανική θρησκεία. Στην πόλη οργανώθηκε η πρώτη χριστιανική κοινότητα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι δύο «προς Θεσσαλονικείς» επιστολές του Παύλου αποτελούν θεμελιώδη κείμενα του χριστιανισμού, ενώ μία από αυτές διαβάζεται στη νεκρώσιμη ακολουθία των Χριστιανών.
-298-305 μ.Χ. Ο καίσαρας Γαλέριος Μαξιμιανός επιλέγει τη Θεσσαλονίκη ως έδρα ενός από τα τέσσερα τμήματα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που διοικεί, χτίζοντας στην πόλη λαμπρά ανάκτορα, ερείπια των οποίων διασώζονται στην πλατεία Ναυαρίνου.
-305 μ.Χ. Μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού εναντίον των χριστιανών ο Δημήτριος, αξιωματούχος Ρωμαίος πολίτης, ο οποίος ασπάστηκε σε νεαρή ηλικία το χριστιανισμό και δίδασκε δημόσια τη νέα θρησκεία. Μετά το θάνατό του αγιοποιήθηκε, στο χώρο του μαρτυρίου χτίστηκε μεγάλη εκκλησία και η λατρεία απλώθηκε σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου) είναι από τους πιο δημοφιλείς αγίους του χριστιανικού αγιολογίου με ιδιαίτερη λατρευτική απήχηση στους σλαβικούς λαούς.
B΄ Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή εποχή
-311 μ.Χ. Ο Ρωμαίος καίσαρας Γαλέριος υπογράφει στη Θεσσαλονίκη το διάταγμα για την ανοχή της χριστιανικής θρησκείας.
-322-23. Ο Μέγας Κωνσταντίνος κάνει τη Θεσσαλονίκη ορμητήριο κατά του αντιπάλου του Λικινίου, τειχίζει την πόλη και ιδρύει μεγάλο τεχνητό λιμάνι στην περιοχή των «Λαδάδικων» που αργότερα επιχωματώθηκε.
-330. Όταν η Κωνσταντινούπολη έγινε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους, η Θεσσαλονίκη ορίστηκε «συμβασιλεύουσα», λόγω της στρατηγικής και οικονομικής σημασίας σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο.
-380. Η Θεσσαλονίκη γίνεται έδρα του αυτοκράτορα Μεγάλου Θεοδοσίου στους πολέμους κατά των Γότθων, που είχαν φτάσει ως τις παρυφές της πόλης. Ο αυτοκράτορας βαπτίστηκε στην πόλη χριστιανός από το μητροπολίτη Α(σ)χόλιο.
-390. Στον ιππόδρομο της πόλης σφαγιάστηκαν με διαταγή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου 7.000 Θεσσαλονικείς, με αφορμή την εξέγερση των κατοίκων κατά της γοτθικής φρουράς και το θάνατο του αρχηγού της Βουτέριχου.
-479. Η πόλη πολιορκείται από τους Οστρογότθους που αποκρούονται με επιτυχία από τους κατοίκους και τη φρουρά.
-536. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός κάνει τη Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα του Θέματος (διοικητικής περιφέρειας) του Ιλλυρικού.
-676/678. Πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους. Τα αγιολογικά κείμενα, τα «Θαύματα του Αγίου Δημητρίου», του 7ου αιώνα δίνουν πολλές πληροφορίες για τα σλαβικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία.
-580. Η Θεσσαλονίκη πολιορκείται επί δύο χρόνια, χωρίς επιτυχία, από τους Αβαροσλάβους, λαό μογγολικής καταγωγής.
-620. Μεγάλος σεισμός καταστρέφει σπίτια, εκκλησίες και πολλά μνημεία της αρχαίας αγοράς. Μετά το σεισμό αλλάζει η πολεοδομική και αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης.
-863. Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος διαδίδουν στους Σλάβους της Βαλκανικής και άλλων περιοχών τον χριστιανισμό, το αλφάβητο και το βυζαντινό πολιτισμό. Γίνονται οι ‘’φωτιστές των Σλάβων’’.
-904. Κατάληψη και λεηλασία της πόλης από τους Σαρακηνούς (Άραβες) πειρατές. Η πόλη καταστρέφεται και χιλιάδες Θεσσαλονικείς σφάζονται ή μεταφέρονται στα σκαλοβοπάζαρα της Ανατολής. Τις δραματικές συνθήκες της άλωσης περιγράφει σε βιβλίο του ο Ιωάννης Καμενιάτης.
-1185. Οι Νορμανδοί πολιορκούν και αλώνουν την πόλη, σφάζοντας 7.000 Θεσσαλονικείς. Η άλωση περιγράφεται από τον λόγιο μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ευστάθιο.
-1204. Οι Φράγκοι καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Δ΄ Σταυροφορίας. Η πόλη γίνεται πρωτεύουσα του Λατινικού – Λομβαρδικού βασιλείου, με βασιλιά τον Ιταλό Βονιφάτιο Μομφερατικό. Οι «Σταυροφόροι» μετέτρεψαν τους μεγάλους ναούς της πόλης σε καθολικούς.
-1224. Η πόλη ανακαταλαμβάνεται από τον Θεόδωρο Δούκα Κομνηνό, ηγεμόνα της Ηπείρου, που ανακηρύσσεται αυτοκράτορας στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη γίνεται πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου ως το 1246.
-1246. Η Θεσσαλονίκη καταλαμβάνεται από τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Βατάτζη και κυβερνήτης της πόλης τοποθετείται ο Κομνηνός Ανδρόνικος Παλαιολόγος.
-1261. Τέλος της Λατινοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Παλαιολόγο. Παραχωρούνται οικονομικά προνόμια σε Βενετούς και Γενουάτες που μένουν στην πόλη.
-1303. Ο κράλης (βασιλιάς) της Σερβίας Στέφαν Ούρος Β΄ Μιλούτιν απειλεί με στρατό τη Θεσσαλονίκη. Παντρεύεται όμως την πεντάχρονη κόρη του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ και γίνεται σύμμαχος του Βυζαντίου. Οι γάμοι γίνονται στη Θεσσαλονίκη.
-1342-1349. Κίνημα των Ζηλωτών. Οι Ζηλωτές, μια λαϊκή οργάνωση με φιλελεύθερες ιδέες, κατέλαβαν την εξουσία και εγκαθίδρυσαν λαϊκή αυτοδιοίκηση στη Θεσσαλονίκη. Δήμευσαν την περιουσία των πλουσίων και κατάργησαν τα προνόμια, ενώ η εκλογή των διοικητών της πόλης γινόταν με καθολική ψηφοφορία. Οι Ζηλωτές ανατράπηκαν το 1949 από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνό.
-1376. Οι πρώτες ομάδες Ασκεναζίμ, γερμανόφωνων Εβραίων από την Κεντρική Ευρώπη, φθάνουν στη Θεσσαλονίκη.
-1387. Η Θεσσαλονίκη καταλαμβάνεται προσωρινά από τους Τούρκους. Ο σουλτάνος Μουράτ Α΄ επέβαλε ετήσιο φόρο στην πόλη (φόρου υποτελής), αλλά δεν την ενσωμάτωσε στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Η πόλη επιστράφηκε και πάλι στο Βυζάντιο το 1403 μετά την ήττα των Τούρκων στη μάχη της Άγκυρας.
-1423. Κάτω από την απειλή κατάληψης της πόλης από τους Τούρκους ο τελευταίος βυζαντινός διοικητής της Ανδρόνικος Παλαιολόγος παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη στους Βενετούς, με όρο τη διατήρηση της κοινοτικής αυτονομίας. Η Βενετοκρατία κράτησε στην πόλη ως το 1430.
Γ΄ Η οθωμανική κυριαρχία
-1430. Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ καταλαμβάνει οριστικά τη Θεσσαλονίκη. Χιλιάδες Θεσσαλονικείς σφάζονται ή οδηγούνται στα σκλαβοπάζαρα. Την άλωση της πόλης κατέγραψε με μελανά χρώματα σε χρονικό ο Ιωάννης Αναγνώστης.
-1492. Χιλιάδες Εβραίοι Σεφαρδίμ, διωγμένοι από την Ισπανία, εγκαταστάθηκαν με την άδεια του σουλτάνου στη Θεσσαλονίκη.
-1527. Ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη από τους Εβραίους το πρώτο τυπογραφείο της Ανατολής.
-1620. Μεγάλη πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη και επιδημία χολέρας.
-1665. Ο Σαμπετάι Σβί, ο «μεσσίας των Εβραίων», δίχασε με τα κηρύγματά του την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Χιλιάδες Εβραίοι, ακολουθώντας το παράδειγμα του Σβί, ασπάζονται το μουσουλμανισμό. Οι εξισλαμισθέντες Εβραίοι ονομάστηκαν «Ντονμέδες» και είχαν ως θρησκευτικό τους κέντρο το Γενί Τζαμί.
-1706. Ιησουίτες, καθολικοί ιεραπόστολοι, εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη.
-1727. Ίδρυση του πρώτου τουρκικού τυπογραφείου στη Θεσσαλονίκη.
-1774. Χτίζεται η καθολική εκκλησία του Αγίου Λουδουβίκου στη Θεσσαλονίκη (συνοικία των Φράγκων).
-1818. Ανοικοδόμηση της ορθόδοξης εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου.
-1821-22. Εθνική επανάσταση των Ελλήνων στη Μακεδονία. Για αντίποινα σφάζονται από τους Τούρκους πρόκριτοι (η ηγεσία της ελληνοχριστιανικής κοινότητας) της Θεσσαλονίκης και 2.000 γυναικόπαιδα.
-1835. Ιδρύεται το ελληνικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη και επαναλειτουργεί το «Ελληνικόν Σχολείον».
-1845. Ιδρύεται το «Ανώτερον Παρθεναγωγείον», από το οποίο αποφοιτούν δασκάλες και νηπιαγωγοί για τα ελληνικά σχολεία της Μακεδονίας.
-1850. Ιδρύεται το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο στην πόλη από τον Μιλτιάδη Γκαρμπολά.
-1854. Ιδρύεται «ο μεγαλύτερος μύλος της Ανατολής» από την οικογένεια των Ιταλοεβραίων Αλλατίνι, η πρώτη σύγχρονη βιομηχανική μονάδα της Θεσσαλονίκης.
-1864. Ο Γάλλος αρχαιολόγος Em. Miller αφαιρεί τμήματα αρχιτεκτονικών γλυπτών («Ινκαντάντας») από την αρχαία αγορά της Θεσσαλονίκης και τα μεταφέρει στο Παρίσι (Μουσείο Λούβρου).
-1865. Εκδίδεται το εβραϊκό περιοδικό El Lunar.
-1869. Εκδίδεται η εφημερίδα Σελανίκ, όργανο του οθωμανικού βιλαετίου Θεσσαλονίκης σε τέσσερις γλώσσες (τουρκική, ελληνική, εβραϊκή, βουλγαρική).
-1866-1889. Κατεδαφίζονται τα ανατολικά και παραθαλάσσια τείχη της Θεσσαλονίκης για την επέκταση της πόλης και τη δημιουργία προκυμαίας.
-1873. Ιδρύεται το σχολείο αρρένων της Alliance Israelite Universelle (εβραϊκή εκπαιδευτική οργάνωση με έδρα το Παρίσι) στη Θεσσαλονίκη.
-1875. Εκδίδεται η πρώτη ελληνική εφημερίδα Ερμής από τον Σοφοκλή Γκαρμπολά.
-1876. Σε επεισόδια, με αφορμή τον προσηλυτισμό μιας χριστιανής στη μουσουλμανική θρησκεία, φανατισμένοι Τούρκοι σφάζουν τους προξένους της Γαλλίας και της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Henry Abbott και Jules Moulin, που είχαν προσέλθει στο χώρο της διαδήλωσης για την εκτόνωση του κλίματος.
-1887. Ίδρυση ανώτερης οθωμανικής σχολής για την εκπαίδευση διοικητικών υπαλλήλων στη Θεσσαλονίκη (Idadiye). Είναι το σημερινό παραδοσιακό κτήριο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.
-1888. Η Θεσσαλονίκη συνδέεται σιδηροδρομικώς με το ευρωπαϊκό δίκτυο μέσω Βελιγραδίου. – Ιδρύεται η «Τράπεζα της Θεσσαλονίκης».
-1890. Μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει το οικιστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, τον ναό της Αγίας Σοφίας και την περιοχή της.
-1893. Δρομολογούνται τα πρώτα ιπποκίνητα τραμ στην πόλη. Το 1907 γίνονται ηλεκτροκίνητα.
-1903. Τρομοκρατικές ενέργειες με ανατινάξεις κτηρίων από βουλγαρική τρομοκρατική ομάδα. – Κυκλοφορεί η εφημερίδα Αλήθεια από τον Γιάννη Κούσκουρα.
-1904-1908. Μακεδονικός Αγώνας. Ένοπλες συγκρούσεις Ελλήνων και Βουλγάρων στην ύπαιθρο της Μακεδονίας, κάτω από τα μάτια της οθωμανικής διοίκησης. Στρατηγείο του αγώνα των Ελλήνων ανταρτών το Ελληνικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη (σημερινό Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα).
-1905. Αρχίζει τη λειτουργία της η Αμερικανική Γεωργική Σχολή στην ανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης.
-1908. Ξεσπά το κίνημα των «Νεοτούρκων» κατά του σουλτάνου με βασικό πυρήνα και ορμητήριο των επαναστατών τη Θεσσαλονίκη. Συλλαμβάνεται ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ Β΄ και φυλακίζεται στη βίλα Αλλατίνι της Θεσσαλονίκης. Το 1908 έγιναν και οι πρώτες εκλογές με τη συμμετοχή των εθνοτικών πληθυσμών (Ελλήνων, Αρμενίων κλπ.) που έστειλαν αρκετούς εκπροσώπους τους στην οθωμανική βουλή.
-1909. Με πρωτεργάτη τον Εβραίο συνδικαλιστή Αβραάμ Μπεναρόγια ιδρύεται η «Φεντερασιόν», η Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης.
-1911. Εκδίδεται η εφημερίδα Μακεδονία του Κωνσταντίνου Βελλίδη.
Δ΄ Ο αιώνας της ελληνικής επικράτειας
-1912. Τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας. Ο Τούρκος στρατηγός Χασάν Ταχσίν πασάς υπογράφει το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης (26 Οκτωβρίου), χωρίς μάχη, μετά τη νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού στη Μακεδονία.
-1913. Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη από τον αναρχικό Αλέξανδρο Σχινά ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ . Τα αίτια και οι προθέσεις της δολοφονίας παραμένουν αδιευκρίνιστα.
-1915. Στρατεύματα της Αντάντ (συμμαχία Γάλλων, Άγγλων κλπ.) αποβιβάζονται στη Θεσσαλονίκη, η οποία γίνεται για τρία χρόνια στρατιωτικό κέντρο και ορμητήριο του «Μακεδονικού Μετώπου».
-1916. Εκδηλώνεται το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας από τον πρώην πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και τους ανώτατους στρατιωτικούς Παναγιώτη Δαγκλή και Παύλο Κουντουριώτη (γνωστοί ως «Τριανδρία»). Σχηματίζουν την προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως το 1917 που μεταφέρεται στην Αθήνα.
-1917. Καταστροφική πυρκαγιά καίει το μεγαλύτερο μέρος του ιστορικού κέντρου της πόλης σε έκταση 1200 τετρ.στρεμμάτων. Με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης (Ελ. Βενιζέλος, πρωθυπουργός – Αλ. Παπαναστασίου, αρμόδιος υπουργός) συγκροτείται επιστημονική επιτροπή με επικεφαλής τον Γάλλο πολεοδόμο Ερνέστ Εμπράρ που συντάσσει το νέο ρυμοτομικό σχέδιο της «πυρίκαυστης» περιοχής.
-1922-1924. Ογδόντα περίπου χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Αντίστροφη κίνηση ακολούθησαν οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης.
-1926. Λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με πρώτη τη Φιλοσοφική Σχολή. Δημιουργείται η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης.
-1931. Εμπρησμός του εβραϊκού οικισμού Κάμπελ από ακροδεξιά εθνικιστική οργάνωση (ΕΕΕ).
-1936. Στις 8-10 Μαϊου ξεσπούν μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις εργαζομένων που οδήγησαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία και τον στρατό. Στις συγκρούσεις σκοτώθηκαν δώδεκα απεργοί και τραυματίστηκαν δεκάδες διαδηλωτές.
-1941- 9 Απριλίου. Μονάδες του γερμανικού στρατού καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη.
-1943. 15 Μαρτίου-καλοκαίρι Εκτοπίζονται όλοι σχεδόν οι Εβραίοι της πόλης (το 1940 αριθμούσαν 49.000 άτομα) από τους Γερμανούς ναζί και μεταφέρονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Μπιρκενάου όπου εξοντώθηκαν 45.000 ψυχές.
-1944 – 30 Οκτωβρίου. Αποχωρεί ο κατοχικός γερμανικός στρατός και εισέρχονται στην πόλη μονάδες του αντιστασιακού στρατού ( ΕΛΑΣ). Ακολουθεί πανηγυρική παρέλαση ελλήνων ανταρτών, οργανώσεων και της νεολαίας που συνέβαλαν στην απελευθέρωση της πόλης.
-1948. Μάιος. Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη από άγνωστους (ακόμη) δράστες ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζορτζ Πόλκ.
-1955. Η έκρηξη βόμβας που τοποθέτησε Τούρκος φοιτητής στο κτήριο του τουρκικού προξενείου Θεσσαλονίκης στάθηκε η αφορμή για το προγκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης.
-1957. Διαμορφώνεται και επεκτείνεται η νέα παραλία. – Ξηλώνονται οι γραμμές του τραμ και δρομολογούνται λεωφορεία.
-1960. Εγκατάσταση και λειτουργία πειραματικού τηλεοπτικού σταθμού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. – Εγκαινιάζεται η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματόγραφου που μετεξελίσσεται στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου.
-1961. Ιδρύεται το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, η δεύτερη κρατική θεατρική σκηνή της χώρας.
-1963. Δολοφονείται (22 Μαϊου) ο βουλευτής της αριστεράς Γρηγόρης Λαμπράκης από παρακρατικούς που συνεργάζονταν με την αστυνομία. – Ανοίγει το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
-1967-1974. Αντίδραση αντιστασιακών οργανώσεων και του φοιτητικού κινήματος κατά της δικτατορικής κυβέρνησης. Πολλοί αγωνιστές σύρθηκαν σε δίκες και στη φυλακή. Κορυφαία εκδήλωση η κατάληψη της Πολυτεχνικής σχολής το Νοέμβριο του 1973.
-1978, 20 Ιουνίου. Ισχυρός σεισμός 6,5 Ρίχτερ συγκλονίζει την πόλη, προκαλώντας 45 θύματα και μεγάλες καταστροφές σε σπίτια και μνημεία της Θεσσαλονίκης.
-1985. Με τη συμπλήρωση 2.300 χρόνων από την ίδρυσή της, η Θεσσαλονίκη γιορτάζει την επέτειο με ποικίλες εκδηλώσεις και σημαντικές εκδόσεις.
-1986. Οργανώνεται στη Θεσσαλονίκη η Β΄ Μπιενάλε Νέων της Μεσογείου.
-1988. Λειτουργεί ως αυτοτελής περιφερειακός τηλεοπτικός σταθμός στη Θεσσαλονίκη η ΕΡΤ3.
-1990. Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (μετεξέλιξη της Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής).
-1992. Ιδρύονται η Σχολή Καλών Τεχνών και το Τμήμα Θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. – Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης γίνεται Διεθνές.
-1994. Ανέγερση και λειτουργία του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
-1997. Η Θεσσαλονίκη δραστηριοποιείται με πολλές εκδηλώσεις και εκδόσεις ως «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης».
-2004. Ιδρύεται το Τμήμα Κινηματογράφου στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.
-2011. Οργανώνεται η 15η Μπιενάλε Νέων της Μεσογείου (Biennale of Yang Mediterranean).
-2012. Εορτασμός με πολιτισμικά δρώμενα, εκθέσεις και εκδόσεις για τα εκατόχρονα της Θεσσαλονίκης στην ελληνική πολιτεία.
Χ.ΖΑΦ.
