Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Πίνακας του Πολύκλειτου Ρέγκου
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης έγινε ειρηνικά και με διαπραγματεύσεις, μετά την νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού ως τις παρυφές της πόλης, λίγες ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912. Το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό υπογράφτηκε στο Διοικητήριο (κτήριο υπουργείου Μακεδονίας Θράκης), ανάμεσα στον αρχηγό του τουρκικού στρατού Χασάν Ταχσίν πασά και των πληρεξούσιων αξιωματικών του αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου, Β. Δούσμανη και Ι. Μεταξά. Η παράδοση της πόλης έγινε άνευ όρων και σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου “Η πόλις της Θεσσαλονίκης παραδίδεται στον ελληνικό στρατό ως την συνομολόγηση της ειρήνης’’.
Η παράδοση στους Έλληνες -γιατί προέλαυνε και ο βουλγαρικός στρατός με σκοπό να μπει πρώτος στην πόλη- οφείλεται, πέρα από τις νίκες του ελληνικού στρατού, και στα φιλελληνικά αισθήματα του Τούρκου στρατηγού που επέλεξε να παραδώσει την πόλη στους Έλληνες.
Η είσοδος της 1ης Μεραρχίας στη Θεσσαλονίκη, κατά μήκος της σημερινής οδού 26ης Οκτωβρίου, στην περιοχή του ΦΙΞ.
Το μεσημέρι της 27ης Οκτωβρίου μπήκαν επίσημα στην πόλη, υπό δυνατή βροχή, τα πρώτα τμήματα του ελληνικού στρατού που έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από χιλιάδες Θεσσαλονικείς που πανηγύριζαν για την απελευθέρωσή τους. Οι πανηγυρισμοί κορυφώθηκαν την επομένη, Κυριακή 28 Οκτωβρίου, όταν έφθασε στο σιδηροδρομικό σταθμό ο αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος. Του έγινε μεγαλειώδης υποδοχή και έφιππος με τη συνοδεία του κατευθύνθηκε στο Διοικητήριο όπου δέχτηκε τις αρχές της πόλης και τους ξένους προξένους στη Θεσσαλονίκη.
Τη Δευτέρα 29 Οκτωβρίου με τρένο από τη Βέροια έφτασε στην πόλη ο βασιλιάς Γεώργιος, όπου τον υποδέχτηκαν οι αρχές και χιλιάδες κόσμου που είχε παραταχθεί κατά μήκος των πεζοδρομίων ως την βίλα Χατζηλαζάρου, στην περιοχή της Ανάληψης, όπου κατέλυσε η βασιλική οικογένεια. Η λαμπρή δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης έγινε στην εκκλησία του Αγίου Μηνά στις 30 Οκτωβρίου, παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ που επισφράγισε την κατάληψη της Θεσσαλονίκης με τη μόνιμη παραμονή του στην πόλη ως τη δολοφονία του, τον Μάρτιο του 1913.
Δείτε περισσότερα: thessmemory.com το σχετικό άρθρο: Η παράδοση της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό το 1912
