Στις 11 ή 12 Οκτωβρίου 1320 πέθανε στη Θεσσαλονίκη ο συναυτοκράτορας του Βυζαντίου Μιχαήλ Θ’ Παλαιολόγος. Κυβέρνησε με τον πατέρα του Ανδρόνικο Β’ την παραπαίουσα αυτοκρατορία από το 1295 ως το 1320, με συνεχείς συγκρούσεις και ήττες από τους εχθρούς του Βυζαντίου Καταλανούς, Βουλγάρους και Τούρκους.
Ο συναυτοκράτορας του Βυζαντίου Μιχαήλ Θ’ Παλαιολόγος. Μικρογραφία από βυζαντινό χειρόγραφο. Πηγή: Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού.
Ο Μιχαήλ Θ’ διοικούσε τις περιοχές της Θράκης και της Μακεδονίας έχοντας έδρα πρώτα την Αδριανούπολη και στη συνέχεια τη Θεσσαλονίκη. Το 1311 υπέστη σοβαρή ήττα από το Τούρκο σουλτάνο Οσμάν Α’ και κατέφυγε με τη γυναίκα του Μαρία στη Θεσσαλονίκη όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Κατά την παραμονή του στη Θεσσαλονίκη βοήθησε πολλαπλώς την πόλη και ανακαίνισε πλήρως την εκκλησία του πολιούχου Αγίου Δημητρίου. Ήταν άρρωστος και συντετριμμένος από τη δολοφονία δύο παιδιών του από τα τέσσερα, της κόρης του Άννας στην Ήπειρο και του γιού Μανουήλ στην Κωνσταντινούπολη. Στη δολοφονία του Μανουήλ είχε πιθανότητα ανάμειξη και ο αδερφός του Ανδρόνικος και γι’ αυτό το λόγο τού αφαιρέθηκαν τα δικαιώματα στο θρόνο του βυζαντίου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μετά το θάνατό του Μιχαήλ, να προκληθεί εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους δύο Ανδρόνικους, παππού και εγγονό, που κράτησε οχτώ χρόνια.
Τελικά η Θεσσαλονίκη άνοιξε τις πύλες της στον νεαρό Ανδρόνικο το 1327 και τον επόμενο χρόνο μπήκε νικητής στην Κωνσταντινούπολη και στέφθηκε αυτοκράτορας, ενώ ο παππούς του παραιτήθηκε και αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Η εμφύλια σύρραξη βύθισε την περιφέρεια της Μακεδονίας και Θράκης σε οικονομική και κοινωνική κρίση και έφερε γενικότερα την αυτοκρατορία στα πρόθυρα της καταστροφής και της κατάληψής της από τους Τούρκους και τους Σέρβους.
