Προσφυγικός συνοικισμός, με τα καινούργια σπίτια της ΕΑΠ, στην Καβάλα.
Στις 31 Οκτωβρίου 1923 ιδρύθηκε η διεθνής Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) που πρόσφερε τιτάνιο έργο στην ενσωμάτωση των προσφύγων στην Ελλάδα. Η διεθνής επιτροπή, που ίδρυσε η Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ, πρόδρομος θεσμός του ΟΗΕ), συνέβαλε ουσιαστικά στην ασφαλή μετακίνηση και εγκατάσταση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που έφθασαν στην Ελλάδα και κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη με τις συνθήκες ανταλλαγής των πληθυσμών του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Μόνο στη Θεσσαλονίκη αποκαταστάθηκαν μέσω της ΕΑΠ, με την κατασκευή σπιτιών και την χορήγηση γεωργικών κλήρων ή παροχή δανείων για αστική αποκατάσταση, γύρω στους 100.000 πρόσφυγες, στην πόλη και τους περιμετρικούς προσφυγικούς συνοικισμούς.
Σπίτια της ΕΑΠ στον προσφυγικό συνοικισμό της Τούμπας.
Η ΕΑΠ πού λειτουργούσε στην Ελλάδα ήταν όργανο διεθνούς κύρους και εμβέλειας και διοικούνταν από τετραμελές συμβούλιο (2 από την ΚΤΕ και 2 από την Ελλάδα) με πρόεδρο, σύμφωνα με το καταστατικό, που ήταν πολίτης των ΗΠΑ. Η Επιτροπή διαχειρίστηκε αποκλειστικά για τις ανάγκες της προσφυγικής αποκατάστασης ένα δάνειο 12.300.000 λιρών στερλινών που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση. Πρώτος πρόεδρος της ΕΑΠ ήταν ο Ερρίκος Μοργκεντάου, φίλος του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος εγκατέστησε το επιτελείο της ΕΑΠ στη Θεσσαλονίκη και συνέβαλε δραστικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των προσφύγων στη Βόρεια Ελλάδα.
Βιβλιάριο πρόσφυγα που » διαμένει εν τω συνοικισμώ Χαριλάου αλλά δεν τροφοδοτείται». Κάτω, ο πρώτος πρόεδρος της ΕΑΠ Ερρίκος Μοργκεντάου που συνέβαλε ουσιαστικά στην αποκατάσταση 500.000 προσφύγων στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Ερρίκος Μοργκεντάου (1856-1946)
Υπολογίζεται ότι στη διάρκεια λειτουργίας της ΕΑΠ (1923-1928) αποκαταστάθηκαν στην Μακεδονία και τη Θράκη 500.000 πρόσφυγες σε 1.400 προσφυγικούς οικισμούς παράλληλα με την εκτέλεση των βασικών υποδομών τους (ανέγερση σπιτιών, οδοποιία, αποχέτευση κλπ.). Η Θεσσαλονίκη τίμησε την προσφορά του πρώτου προέδρου της ΕΑΠ Ερρίκου Μοργκεντάου δίνοντας το όνομά του σε δρόμο της περιοχής του Λευκού Πύργου κάθετο στην λεωφόρο Νίκης.
