Κάποτε η παλιά παραλία χωρούσε τους περιπατητές, που αναζητούσαν τη θαλάσσια αύρα και τη βόλτα στο Θερμαϊκό. Τα τελευταία χρόνια, με τη χάραξη του ποδηλατόδρομου στην ήδη στενή προκυμαία, η παλιά παραλία έγινε ένα επικίνδυνο πέρασμα. Γιατί όμως κολλάει το ζήτημα και όλες οι απόπειρες επέκτασης της παλιάς παραλίας ή της πεζοδρόμησής της εκφυλίζονται και σταματούν;
Το θέμα της επέκτασης της παλιάς παραλίας κρατάει από το 19ο αιώνα ως σήμερα. Άλλοτε με μεγαλεπήβολακαι φαραωνικά σχέδια, όπως η υποθαλάσσια αρτηρία, άλλοτε με ηπιότερες προτάσεις, όπως το σχέδιο Εμπράρ του 1918 που πρόβλεπε μια διαπλάτυνση 40 μέτρων όπου θα συνυπήρχαν ο αυτοκινητόδρομος, η γραμμή του τραμ και ο πεζόδρομος. Κρατικές εξαγγελίες, διαγωνισμοί και σχέδια της δημοτικής αρχής μετά το 1970 αναθερμαίνουν κατά διαστήματα την υπόθεση της επέκτασης, αλλά όλα μένουν στα χαρτιά.
Ήπιες παρεμβάσεις
Ο τελευταίος διαγωνισμός για την παλιά παραλία, στο πνεύμα των ήπιων παρεμβάσεων, που να ικανοποιεί συγχρόνως το πρόβλημα της ασφάλειας των περιπατητών, προκηρύχθηκε μόλις το 2014, με χρηματοδότηση από το (ευρωπαϊκό) Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη”. Ο σχεδιασμός, σύμφωνα με ανακοίνωση του πρώην αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Σταύρου Καλαφάτη, περιλαμβάνει μια μικρή μη μόνιμη διαπλάτυνση της προκυμαίας κατά 10-15 μέτρα “με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό υψηλής αισθητικής”. Θα είναι “ένα ελαφρύ μεταλλικό κατάστρωμα με ξύλινη επένδυση σε όλο το μήκος και κατ’ επέκταση του παραλιακού πλακόστρωτου, το οποίο θα επιτρέπει την ομαλή και ασφαλή κίνηση των πεζών, την προσέγγιση μικρών σκαφών και την συναρμογή ζώνης περιπάτου με τις μελλοντικές στάσεις της θαλάσσιας συγκοινωνίας”. Επίσης προβλέπεται “φωτισμός ειδικών προδιαγραφών και διατήρηση της γραμμικότητας της χάραξης και των ιστορικών χαρακτηριστικών της παλιάς παραλίας , ώστε ο χώρος να γίνει πιο φιλόξενος». Καί η πρόταση αυτή δέχτηκε έντονη κριτική. Προϋπόθεση να προχωρήσει το έργο, σύμφωνα με την υπουργική εξαγγελία, ήταν να υπάρξει συμφωνία, μετά τη διαβούλευση, από τους αρμόδιους φορείς της πόλης. Η κατάληξη και αυτού του διαγωνισμού φαίνεται ότι θα έχει την τύχη των προηγούμενων, ιδιαίτερα μετά την επιδείνωση της οικονομικής ύφεσης.
Μια παραλλαγή της προηγούμενης πρότασης, που προέρχεται από ομάδα αρχιτεκτόνων, θεωρεί αναγκαία μια μικρή διαπλάτυνση της παραλίας μόνιμου χαρακτήρα, δηλαδή με επέκταση μερικών μέτρων του μετώπου του σημερινού κρηπιδώματος.
Πεζοδρόμηση της παραλιακής λεωφόρου
Το πρόβλημα της στενότητας του περιπάτου σε συνδυασμό με την ύπαρξη ποδηλατόδρομου στην παλιά παραλία είναι υπαρκτό και αυτή η ασφυκτική διακίνηση και επικινδυνότητα προβλέπεται να επιδεινωθεί στα επόμενα χρόνια. Ως άμεση λύση, χωρίς τεχνικές εμπλοκές, προτείνεται από μελετητές και απλούς πολίτες η πεζοδρόμηση της λεωφόρου Νίκης, όπως δοκιμαστικά εφαρμόζει κάποιες μέρες του χρόνου ο Δήμος. Αλλά πολλοί προβάλλουν την παρεμπόδιση της διαμπερούς διέλευσης και τον δυσβάστακτο κυκλοφοριακό φόρτο του κέντρου της πόλης από την παράκαμψη της παλιάς παραλίας.
Πώς μπορεί, όμως, να μεθοδευτεί μια ουσιαστική παρέμβαση στο ιστορικό θαλάσσιο μέτωπο της πόλης; Με ποιο τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί η σημερινή αδήριτη ανάγκη: με επέκταση (ποιας μορφής και ποιου μεγέθους) της ιστορικής προκυμαίας ή με πεζοδρόμηση της παραλιακής οδού;
Η απάντηση της επιλογής από τις αρμόδιες αρχές, για άμεση δράση, θα πρέπει να γίνει με τη σύμπραξη και τη συνευθύνη της τοπικής κοινωνίας και προπαντός με τη γνώση και τη συναίσθηση της ιστορικής μνήμης και της λειτουργίας της πόλης. Ωστόσο, το πολύπτυχο σίριαλ της επέκτασης φαίνεται πως θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμη, μέχρις ότου κάποια κοινά αποδεκτή πρόταση παρέμβασης θα συνδυάσει την θεραπεία της κυκλοφοριακής αναγκαιότητας με την ικανοποίηση του αισθήματος των πολιτών ότι θα διατηρηθεί ευδιάκριτα ο ιστορικός χαρακτήρας της παλιάς παραλίας.
[Συντομευμένο κείμενο από εκτεταμένο άρθρο του Χρίστου Ζαφείρη με τίτλο «Ατελέσφορα σχέδια και ταμπού για την επέκταση της παλιάς παραλίας», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Θεσσαλονικέων πόλις» τ. 52 (2015)]
Αυτό που είναι επιτακτικό, είναι να γίνει (επιτέλους) κατανοητό το αληθινό πρόβλημα.
(παρακαλώ συνεχίστε να διαβάζετε)
Γιατί οι δύο αυτές προτάσεις δεν προσφέρουν απολύτως τίποτε.
Η μία (προέκταση) είναι η παραδοσιακή συντηρητική «άποψη» που λέει οτι όλα πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτό που συμβαίνει, ό,τι κι αν είναι αυτό. Και παραδοσιακά επίσης θα είναι η αφορμή να γίνουν κι άλλα περιττά έργα, εργολαβίες και όλα τα σχετικά. Ενώ παράλληλα είναι επικίνδυνη λύση και άσχημη.
Η άλλη (πεζοδρόμηση) είναι προς την σωστή κατεύθυνση αλλά τώρα μόνο πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει μέσα σε μία ήδη απαράδεκτη κυκλοφοριακή καθημερινότητα.
Γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο σε εκείνο το σημείο. Είναι συνολικό πρόβλημα όλης της πόλης.
Το πρόβλημα είναι το αυτοκίνητο που θεωρείται δεδομένο οτι θα πρέπει να κυκλοφορεί όπως κυκλοφορεί και να παρκάρει, καταλαμβάνοντας τον δημόσιο χώρο. Το χώρο που ανήκει στους πεζούς γιά να ζήσουν την πόλη τους. ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕ ΧΩΡΑΕΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ.
Κι αυτό δε λύνεται με επεκτάσεις και ανοησίες (όσο χώρο κι αν δώσεις στο αυτοκίνητο, θα τον καταλάβει αμέσως και θα θέλει κι άλλον) αλλά ούτε και με αποσπασματικές πεζοδρομήσεις.
Θα πρέπει να αποκατασταθεί η συγκοινωνία της πόλης με αύξηση των δρομολογίων του οασθ και κατάργηση του εισιτηρίου (γιατί είναι επιχορηγούμενη ιδιωτική εταιρία και ήδη ο πολίτης την πληρώνει), άμεση εγκατάσταση τραμ σε όλη την πόλη.
Και αμέσως μετά ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΙΧ στο κέντρο, κατάργηση της στάσης και στάθμευσης στο ευρύτερο κέντρο, και μείωση των ορίων ταχύτητας παντού, κάτω από τα 30χλμ.