Μια ηρωική και συνάμα τραγική πράξη, που έγινε γνωστή και αποκαλύφθηκε σε όλες τις δραματικές διαστάσεις της μεταπολιτευτικά, είναι η αυτοπυρπόληση στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 1971, του φοιτητή της Οδοντιατρικής σχολής Νίκου Ρουκουνάκη, ως έσχατη διαμαρτυρία κατά της χούντας. Το δραματικό γεγονός με διαμαρτυρόμενο κατά της δικτατορίας και θύμα τον 28χρονο τελειόφοιτο της Οδοντιατρικής από την Κρήτη, έλαβε χώρα σε πάροδο της πανεπιστημιούπολης κοντά στην Πολυτεχνική σχολή το βράδυ της 30ης Απριλίου φωνάζοντας συνθήματα κατά της χούντας των συνταγματαρχών.
Τα πραγματικά αίτια καλύφθηκαν από τις αστυνομικές και ιατροδικαστικές αρχές και ο φρικτός θάνατος του Ρουκουνάκη στο αστυνομικό δελτίο των εφημερίδων καταγράφηκε ως αυτοκτονία. Τα όργανα της χούντας άσκησαν πιέσεις και στους συγγενείς του ήρωα να δηλώσουν ότι το θύμα είχε ψυχολογικά προβλήματα. Συμφοιτητές του και φίλοι που τον γνώριζαν και συνειδητοποίησαν τα πραγματικά περιστατικά του θανάτου του, συγκεντρώθηκαν την επόμενη μέρα στο χώρο της θυσίας και διαμαρτυρήθηκαν ανοιχτά για τη «δολοφονία» του συμφοιτητή τους εκφράζοντας την οργή τους κατά της χούντας. Οι διαμαρτυρόμενοι φοιτητές διαλύθηκαν βίαια από όργανα της χούντας, ενώ η πρυτανεία του ΑΠΘ δεν πήρε καμιά θέση για το θλιβερό συμβάν.
Μετά τη μεταπολίτευση 307 φοιτητές της Οδοντιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε συγκέντρωση με αίτημα την αποχουντοποίηση στη σχολή τους, υπέγραψαν ένα υπόμνημα με το οποίο κατήγγειλαν ότι η στρατιωτική χούντα και οι συνεργάτες της καθηγητές στο πανεπιστήμιο ήταν αυτοί που οδήγησαν στην απόγνωση και την αυτοκτονία τον φοιτητή Νίκο Ρουκουνάκη.
Στο υπόμνημά τους οι φοιτητές, τόνιζαν, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Πάνω από 230 φοιτητές της Οδοντιατρικής του ΑΠΘ εγκατέλειψαν τις σπουδές τους λόγω οικονομικού αδιεξόδου, λήξεως αναβολής στράτευσης ή εξ αυτών ψυχοσωματικών διαταραχών συνεπεία άγχους. Αποκορύφωμα αποτελεί η αυτοπυρπόληση του φοιτητή Νίκου Ρουκουνάκη (Α.Ε.Μ. 930), ο οποίος έφτασε σε ψυχικό και οικονομικό αδιέξοδο. Έχουμε χρέος, συνάδελφοι, να αποκαλύψουμε ποιοι είναι οι ηθικοί αυτουργοί αυτής της αυτοκτονίας. Λέγεται δε ότι ο συνάδελφός μας Ρουκουνάκης άφησε γράμμα που κατονόμαζε τους υπεύθυνους, το οποίο όμως ποτέ δεν είδε το φως της δημοσιότητος». [εφημ. Θεσσαλονίκη (7.9.74). Βλέπε, επίσης, περ. Επίκαιρα, τ. 30/1.2.1975 και Απόστ. Παπαγιαννόπουλου, Η Θεσσαλονίκη … εν θερμώ. Ο συγκλονιστικός 20ός αιώνας της πόλης, τ. Γ’, σελ. 1516-1517].
‘’Ζωντανός πυρσός ελευθερίας’’
Η δραματική αυτή υπόθεση παρόλο που πέρασε αρκετός καιρός, δεν έχει ερευνηθεί ικανοποιητικά και δεν έχουν φωτιστεί τελεσίδικα όλες οι πτυχές της. Νεότερη έρευνα, σε τηλεοπτική εκπομπή της ΕΡΤ3, όπου μιλούν αυτόπτες μάρτυρες, συντοπίτες του στο χωριό Κρουστάς Αγίου Νικολάου Κρήτης και παράγοντες της υπόθεσης, συγκλίνει στην παραδοχή ότι η αυτοπυρπόληση του φοιτητή Νίκου Ρουκουνάκη, που χαρακτηρίστηκε μεταπολιτευτικά ως «ο ζωντανός πυρσός της ελευθερίας», είναι ενέργεια απόγνωσης και τραγικής διαμαρτυρίας κατά του δικτατορικού καθεστώτος.
Στην εκπομπή «Αληθινά σενάρια» του Νίκου Ασλανίδη με τίτλο ‘’Θεσσαλονίκη – 17 Νοέμβρη 1973’’ που προβλήθηκε από την ΕΡΤ3 κατατέθηκαν αρκετά στοιχεία για την προσωπικότητα του Ρουκουνάκη: Ο πατέρας του ήταν καπετάνιος στο αντάρτικο κατά της γερμανικής κατοχής. Ο Νίκος μπήκε καθυστερημένα στο πανεπιστήμιο γιατί μετά το Γυμνάσιο μπάρκαρε για αρκετό καιρό σε υπερπόντια πλοία. Ως ‘’επαναστάτη’’ και ‘’αγωνιστή κατά της χούντας’’ τον χαρακτηρίζουν συμφοιτητές του και γνωστοί του. Συγγενείς και φίλοι του στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην Κρήτη πιστεύουν ότι «τον φάγανε» και δεν αυτοπυρπολήθηκε.
Η υπόθεση δεν έχει κλείσει ακόμη, γι’ αυτό έχουν χρέος, έστω και αργά, το Πανεπιστήμιο και οι αντιστασιακοί φορείς να ξεκαθαρίσουν τη δραματική ιστορία, να αποκαταστήσουν τη θολή μνήμη για τον αγωνιστή και να τιμήσουν αναλόγως ένα ακόμη μάρτυρα κατά της απριλιανής δικτατορίας.
Μετά τη μεταπολίτευση η υπόθεση Ρουκουνάκη συμπεριλήφθηκε προς δικαστική διερεύνηση στον κατάλογο των 55 περίεργων αυτοκτονιών και «ατυχημάτων» της χούντας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στον ίδιο κατάλογο μπήκε και η περίπτωση του φοιτητή της στρατιωτικής σχολής Γεωργίου Παπαγιάννη, ο οποίος έπεσε, για αδιευκρίνιστους λόγους, την παραμονή της 25ης Μαρτίου 1973 από ταράτσα πολυκατοικίας στη Θεσσαλονίκη και σκοτώθηκε.
Χ.ΖΑΦ.
Ευχαριστώ τον αγαπητό συνάδελφο Νίκο Ασλανίδη (που ερεύνησε την υπόθεση της αυτοπυρπόλησης του φοιτητή) για την παραχώρηση της φωτογραφίας του Νίκου Ρουκουνάκη
Το βασικό κείμενο είναι από το βιβλίο του Χρίστου Ζαφείρη ‘’Αντεθνικώς δρώντες…’’, 1971-1974, Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια της χούντας και η εξέγερσης του Πολυτεχνείου της, Πρόλογος Δημήτρης Φατούρος, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2011.
.